Nie nadawaj światu swojego formatu:) czyli o Clean Language.

W latach osiemdziesiątych David Grove, twórca Clean Language, analizował transkrypcje sesji terapeutycznych prowadzonych przez takich wybitnych terapeutów jak Virginia Satir i Carl Rogers.

Zauważył, że w trakcie dialogu z klientami, terapeuci często wprowadzają własne słowa, co prowadzi do zmiany ram odniesienia klientów. Grove zdał sobie sprawę, że poprzez takie działanie subtelnie wpływają na model świata klienta, przeformułowując jego wypowiedzi.

Zaczął zastanawiać się, jak można by w pełni zachować i uszanować doświadczenie klienta, jednocześnie minimalizując ingerencję facylitatora. Tak narodził się Clean Language – seria prostych pytań o specyficznej składni i unikalnym sposobie prowadzenia rozmowy. Pytania te zawierają minimalną liczbę założeń i właśnie dlatego zostały nazwane „czystym językiem”.

Grove odkrył, że im częściej stosował Clean Language, tym bardziej klienci zaczynali używać metafor, aby opisywać swoje trudności i stany emocjonalne. Kiedy pytania czystego języka były kierowane na te metafory i symbole, klienci często otrzymywali nieoczekiwane informacje, co prowadziło do głębokich, transformujących rezultatów.

Im mniej Grove starał się modyfikować model świata swoich klientów, tym bardziej oni sami odkrywali swoje podstawowe wzorce, a trwałe i naturalne zmiany wynikały z ich własnego „systemu”.

Myśl Jana Sztaudyngera: „Nie nadawaj światu swojego formatu,” doskonale oddaje istotę postawy coachów i terapeutów oraz ich warsztatu.

Zasadniczą siłą Clean Language jest to, że minimalizuje wpływ facylitatora na klienta, umożliwiając klientowi odkrywanie swoich wewnętrznych zasobów i doświadczeń w sposób nieskrępowany. W ten sposób metoda ta doskonale realizuje myśl wyrażoną przez Jana Sztaudyngera: „Nie nadawaj światu swojego formatu.” Dzięki precyzyjnej i neutralnej strukturze pytań, Clean Language pozwala klientowi pozostać w centrum procesu, bez narzucania zewnętrznych interpretacji czy sugestii. Klient ma szansę dogłębnie zbadać swoje metafory i symbolikę, co prowadzi do autentycznych, wewnętrznie wygenerowanych odkryć i trwałych zmian. W efekcie, czysty język nie tylko pogłębia samoświadomość, ale także wspiera proces samopoznania i uzdrawiania na poziomie, który jest w pełni zgodny z unikalnym doświadczeniem klienta.

Clean Language ma na celu umożliwienie klientowi odkrywania własnych sposobów kodowania rzeczywistości i tworzenia metafor. Metoda ta obejmuje:

1. Używanie języka sensorycznego i metaforycznego.

2. Charakterystyczne użycie głosu – pytania są zadawane wolniej niż zwykle, niższym tonem, i odzwierciedlają sposób wypowiadania się klienta.

3. Specyficzną składnię pytań.

4. Zestaw pytań, które są starannie skonstruowane, aby nie zawierały sugestii.

Pytania Clean Language są czyste, proste i powtarzalne. Ich małe iteracje, wielokrotnie powtarzane, sprawiają, że stają się niezwykle skuteczne.

Czyste pytania używają jedynie słów, które klient już wypowiedział, i powtarzają określone style pytań, które mogą być zadawane wielokrotnie. Podstawowe pytania Clean Language, które pozwalają coachowi prowadzić dialog z metaforą klienta, to:

• I co jeszcze o X? I jakiego rodzaju X jest to X? (atrybuty)

• I gdzie jest X? (lokalizacja)

• I do czego X jest podobne? I to przypomina co? (symbolizacja)

• I czy istnieje relacja między X a Y? (Relacje)

• I co się dzieje potem? (konsekwencje)

• I co się dzieje przedtem zanim X? (przyczyny)

• I skąd pochodzi X? (źródło zasobu)

• I czego chce X? (intencje)

• I czego potrzebuje X? I czy X może? I czy X chce? (warunki)

Ten zestaw pytań umożliwia głębokie i introspekcyjne odkrywanie wewnętrznych procesów klienta, przy jednoczesnym zachowaniu pełnego poszanowania jego własnego modelu świata.